Czym jest zapalenie zatok?

Zapalenie zatok to zapalenie błony śluzowej zatok przynosowych, które może mieć etiologię wirusową, bakteryjną lub alergiczną. Ostre zapalenie zatok zwykle trwa do 4 tygodni, podostre 4–12 tygodni, a przewlekłe ponad 12 tygodni. Przyczyną może być przeziębienie, infekcja górnych dróg oddechowych, anatomiczne utrudnienia odpływu śluzu lub alergeny. Rozróżnienie przyczyny jest istotne dla wyboru terapii — np. antybiotyków nie stosuje się rutynowo przy infekcjach wirusowych.

Jakie są objawy zapalenia zatok?

Typowe objawy obejmują zatkany nos, zgęstniałą wydzielinę (żółtą lub zieloną), ból lub uczucie ciśnienia w okolicy czoła, policzków czy zatok międzyoczodołowych, obniżone poczucie węchu oraz kaszel nasilający się w nocy. Towarzyszyć mogą gorączka i ogólne osłabienie. Jeżeli objawy utrzymują się powyżej 10 dni bez poprawy, nasilają się lub towarzyszą im pogorszenie widzenia, obrzęk twarzy albo wysoka gorączka, warto zgłosić się do lekarza.

Jak lekarz diagnozuje zapalenie zatok?

Diagnoza rozpoczyna się od wywiadu i badania przedmiotowego. Lekarz może ocenić tkliwość okolic zatok, wygląd gardła i obecność wydzieliny. W razie wątpliwości lub przed planowaniem zabiegu stosuje się właściwie badania obrazowe, najczęściej tomografię komputerową (CT) zatok lub endoskopię nosa i zatok. Badania laboratoryjne i posiewy mogą być przydatne przy nawracających lub przewlekłych zakażeniach, by precyzyjnie określić czynnik zakaźny oraz wrażliwość na leki.

Jakie są opcje leczenia farmakologicznego?

Leczenie zależy od przyczyny i nasilenia. Przy infekcji wirusowej zalecane jest leczenie objawowe: nawadnianie, leki przeciwbólowe i nawilżanie nosa. Antybiotyki stosuje się przy wyraźnych objawach bakteryjnych (np. nasilona gorączka, ropna wydzielina, pogorszenie po okresie poprawy) lub u pacjentów z czynnikami ryzyka. Kortykosteroidy donosowe są użyteczne przy zapaleniu o podłożu zapalnym lub alergicznym, redukując obrzęk błony śluzowej. Krótkotrwałe leki obkurczające naczynia można rozważyć na symptomy zatkanego nosa, ale nie dłużej niż kilka dni, aby uniknąć efektu odbicia.

Kiedy rozważyć zabieg chirurgiczny?

Operacja zatok rozwaiana jest przy przewlekłym zapaleniu zatok, które nie reaguje na leczenie farmakologiczne, przy zmianach anatomicznych utrudniających odpływ wydzieliny (np. polipy, skrzywienie przegrody) albo przy powikłaniach (ropień, zapalenie oczodołu). Najczęściej wykonywana procedura to funkcjonalna endoskopowa chirurgia zatok (FESS), która ma na celu przywrócenie drożności ujść zatok i poprawę wentylacji. Decyzję o zabiegu podejmuje specjalista laryngolog po pełnej ocenie stanu zdrowia i obrazowych badaniach.

Domowe sposoby i leczenie wspomagające

Wspomagające metody zmniejszające dolegliwości obejmują płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej (irygacja), stosowanie nawilżaczy powietrza i inhalacji parowych, ciepłe okłady na twarz oraz utrzymanie odpowiedniego nawodnienia. Unikanie czynników drażniących i alergenów oraz zaprzestanie palenia tytoniu wspierają regenerację błony śluzowej. Leki przeciwbólowe dostępne bez recepty mogą łagodzić ból. Jeśli stosuje się domowe metody dłużej, a objawy się nie poprawiają, należy skonsultować się z lekarzem.

Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Proszę skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą medycznym w celu uzyskania spersonalizowanych wskazówek i leczenia.

Podsumowując, leczenie zapalenia zatok zależy od przyczyny i nasilenia dolegliwości: od opieki objawowej i irygacji nosa, przez farmakoterapię (m.in. kortykosteroidy donosowe i selektywnie antybiotyki), aż po interwencje chirurgiczne w przypadkach przewlekłych lub skomplikowanych. Wczesna konsultacja z lekarzem i właściwa diagnostyka pomagają dobrać bezpieczną i skuteczną strategię terapeutyczną.