Envanter değerlendirmesi (inventory)

Stok temizliği planının temeli doğru envanter değerlendirmesidir. Ürünlerin maliyet fiyatı, elde bulundurma süresi, depolama giderleri ve talep öngörüleri belirlenmelidir. SKU düzeyinde hareketlilik analizi, hasarlı veya eksik parçalı ürünlerin ayrıştırılması ve üretim maliyeti ile cari piyasa değerinin karşılaştırılması önceliklidir. Bu analiz sonuçları, hangi ürünlerin indirim, paketleme veya doğrudan tasfiye yoluyla elden çıkarılacağını belirler ve kâr hesaplamasında başlangıç noktası sağlar.

İndirime hazırlık ve clearance/liquidation

Clearance veya liquidation stratejileri seçilirken amaç kalan değeri maksimize etmektir. İndirim kampanyaları, promosyonlu paketler ve toplu satışlar hızlı hareket sağlar; ancak marjı düşürebilir. Liquidation pazarları veya açık artırmalar, özellikle hasarlı ya da mevsimsiz ürünler için uygun olabilir. Her yöntemin işlem ücreti, süre ve müşteri algısı farklıdır; bu sebeple hangi ürün grubunun hangi metoda uygun olduğu SKU bazında belirlenmelidir.

Lojistik ve fulfillment maliyetleri (logistics, fulfillment)

Stok temizliği sadece fiyat indirimi meselesi değil, aynı zamanda lojistik maliyetlerini de etkiler. Taşıma, yeniden paketleme, depo optimizasyonu ve sipariş karşılama (fulfillment) maliyetleri toplam çıkışı artırır. Toplu satışlarda taşıma birim maliyeti düşebilirken küçük paket satışlarda sipariş başına maliyet artar. Depolama süresinin uzaması aylık maliyeti yükseltir; bu yüzden lojistik optimizasyonu kârı doğrudan etkiler.

İadeler ve uyumluluk (returns, compliance)

İade edilen ürünlerin yeniden stoklanması veya yeniden satışı özel süreçler gerektirir. İade kabul politikaları, ürünlerin yeniden satışa uygunluğunu, onarım maliyetlerini ve uyumluluk (compliance) gereksinimlerini belirler. Özellikle garanti kapsamındaki mallarda yasal düzenlemeler ve tüketici hakları maliyetlere yansır. İadelerin nispeti arttıkça net marj daralır; bu yüzden iade oranlarını azaltmaya yönelik kalite kontrol ve doğru listeleme (listings) önem kazanır.

Fiyatlandırma, listeleme ve merchandising (pricing, listings, merchandising)

Fiyatlandırma stratejisi hem psikolojik hem de matematiksel unsurları içerir. Satış fiyatı belirlenirken maliyet tabanlı hesaplama, rekabetçi analiz, promosyon yükleri ve beklenen talep göz önünde bulundurulmalıdır. Ürün listelemelerinde doğru başlık, açıklama ve görseller dönüşüm oranını etkiler; merchandising teknikleri ise stok dönüş hızını artırır. Kâr hesaplaması yapılırken brüt marj, promosyon maliyetleri ve tahmini iade oranı hesaba katılmalıdır.

Gerçek maliyet örnekleri ve karşılaştırma (redistribution, analytics)

Stok temizliğinde gerçek dünya maliyetlerini anlamak için pazar sağlayıcılarını ve üçüncü taraf hizmetleri karşılaştırmak önemlidir. Aşağıdaki tablo, yaygın kullanılan bazı hizmet örnekleri ve tipik maliyet aralıklarını göstermektedir. Bu rakamlar örnek niteliğindedir ve sağlayıcıya, hacme ve hizmet kapsamına göre değişir. Fiyat tahminleri stratejinizi belirlerken depo, paketleme, lojistik ve işlem ücretlerini hesaba katmanız gerektiğini gösterir.

---

Product/Service	Provider	Cost Estimation
Bulk liquidation marketplace	B-Stock	Satış bedelinin yaklaşık %10–%25 arası komisyon; listeleme ücreti değişken
Online auction liquidation	Liquidity Services	Komisyon ve işlem ücretleri genellikle %10–%30; depolama ve lojistik ayrı faturalandırılır
3PL fulfillment (order-based)	ShipBob	Sipariş başına yaklaşık $5–$10; depolama $5–$40/palet/ay (hacme bağlı)

---

Fiyatlar, oranlar veya maliyet tahminleri bu makalede yer alan bilgiler en son mevcut bilgilere dayanmaktadır ancak zamanla değişebilir. Mali kararlar almadan önce bağımsız araştırma yapılması önerilir.

Bu örnek, farklı hizmet türlerinin tipik maliyet bileşenlerini karşılaştırır: satış komisyonu, işlem ücreti, depolama ve sipariş karşılama maliyetleri. Kendi hesaplamanızda bu kalemleri SKU bazında hesaplayın ve toplam geliri, toplam maliyeti (lojistik + operasyon + komisyonlar + iadeler) düşerek net kârı bulun.

Sonuç

Stok temizliği, doğru veri analitiği ve yöntem seçimi ile maliyetleri kontrol altında tutarak net kârı iyileştirebilecek çok boyutlu bir süreçtir. Envanter analizi, uygun clearance veya liquidation kanalı seçimi, lojistik maliyet optimizasyonu, iade yönetimi ve dikkatli fiyatlandırma birlikte ele alındığında stok dönüş hızını artırır ve finansal sonuçları iyileştirir. Her durumda maliyet kalemlerini SKU düzeyinde izlemek ve dış sağlayıcı maliyetlerini güncel olarak kontrol etmek en güvenli yaklaşımdır.